หน่วยที่ 1

หน่วยที่ 1

ความรู้พื้นฐานเกี่ยวกับนวัตกรรม เทคโนโลีและสารสนเทศทางการศึกษา

     นวัตกรรม

          นวัตกรรม  มีรากศัพท์มาจาก innovare ในภาษาลาติน แปลว่า ทำสิ่งใหม่ขึ้นมาความหมายของนวัตกรรมในเชิงเศรษฐศาสตร์คือ การนำแนวความคิดใหม่หรือการใช้ประโยชน์จากสิ่งที่มีอยู่แล้วมาใช้ในรูปแบบใหม่ เพื่อทำให้เกิดประโยชน์ทางเศรษฐกิจ หรือก็คือ ”การทำในสิ่งที่แตกต่างจากคนอื่น โดยอาศัยการเปลี่ยนแปลงต่าง ๆที่เกิดขึ้นรอบตัวเราให้กลายมาเป็นโอกาส (และถ่ายทอดไปสู่แนวความคิดใหม่ที่ทำให้เกิดประโยชน์ต่อตนเองและสังคม” 
ซึ่งก็มีหลายท่านที่ให้ความหมายของนวัตกรรม เช่น

       ทอมัส ฮิวช์ (Thomas Hughes) ได้ให้ความหมายของ “นวัตกรรม” ว่า เป็นการนำวิธีการใหม่ ๆ มาปฏิบัติหลังจากได้ผ่านการทดลองหรือได้รับการพัฒนามาเป็นขั้น ๆ แล้ว เริ่มตั้งแต่การคิดค้น ( การพัฒนา ซึ่งอาจจะเป็นไปในรูปของ โครงการทดลองปฏิบัติก่อน  แล้วจึงนำไปปฏิบัติจริง ซึ่งมีความแตกต่างไปจากการปฏิบัติเดิมที่เคยปฏิบัติมา

       มอร์ตัน (Morton,J.A.) ให้ความหมาย “นวัตกรรม” ว่าเป็นการทำให้ใหม่ขึ้นอีกครั้ง ซึ่งหมายถึง การปรับปรุงสิ่งเก่าและพัฒนาศักยภาพของบุคลากร ตลอดจนหน่วยงาน หรือองค์การนั้น ๆ นวัตกรรม ไม่ใช่การขจัดหรือล้มล้างสิ่งเก่าให้หมดไป แต่เป็นการ ปรับปรุงเสริมแต่งและพัฒนา

 ดังนั้น นวัตกรรมอาจหมายถึงสิ่งใหม่ๆ ดังต่อไปนี้

1.   สิ่งใหม่ที่ไม่เคยมีผู้ใดเคยทำมาก่อนเลย

2.   สิ่งใหม่ที่เคยทำมาแล้วในอดีตแต่ได้มีการรื้อฟื้นขึ้นมาใหม่

3.   สิ่งใหม่ที่มีการพัฒนามาจากของเก่าที่มีอยู่เดิม

นวัตกรรมการศึกษา

      การศึกษาในปัจจุบันเป็นการศึกษาที่พัฒนาการตามยุค IT นวัตกรรมจึงถูกนำมาใช้กับการศึกษาที่เรียกว่า"นวัตกรรมการศึกษา"(Innovation Education)

       แนวความคิดพื้นฐานทางการศึกษาที่เปลี่ยนแปลงไปมีผลทำให้เกิดนวัตกรรมการศึกษาขึ้นหลายรูปแบบด้วยกัน แนวความคิดพื้นฐานทางการศึกษาที่สำคัญพอสรุปได้ 4 ประการคือ

1. ความแตกต่างระหว่างบุคคล (Individual Different) ได้ก่อให้เกิดนวัตกรรม ได้แก่

   โรงเรียนไม่แบ่งชั้น

    บทเรียนสำเร็จรูป

   การสอนเป็นคณะ

   คอมพิวเตอร์ช่วยสอน

2. ความพร้อม (Readiness) ได้ก่อให้เกิดนวัตกรรม ได้แก่

   ชุดการเรียนการสอน

   ศูนย์การเรียน

3. เวลาที่ใช้ในการศึกษา นวัตกรรมที่สนองความคิดนี้ ได้แก่

    ตารางเรียนแบบยืดหยุ่น

    มหาวิทยาลัยเปิด

    การเรียนทางไปรษณีย์

4. การขยายตัวด้านวิชาการและอัตราการเพิ่มของประชากร ทำให้เกิดนวัตกรรมในด้านนี้ขึ้น ได้แก่

   ดาวเทียมเพื่อการศึกษา

   มหาวิทยาลัยเปิด

   การศึกษาทางไกล

   การเรียนผ่านอินเตอร์เน็ต 

เทคโนโลยี (Technology)

ความหมายของเทคโนโลยีและนวัตกรรมการศึกษา

          เทคโนโลยีทางการศึกษา  (Educational Technology) ตามรูปศัพท์ เทคโน (วิธีการ) + โลยี(วิทยา)  หมายถึง  ศาสตร์ ที่ว่าด้วยวิธีการทางการศึกษาครอบคลุมระบบการนำวิธีการมาปรับปรุง ประสิทธิภาพของการศึกษาให้สูงขึ้นเทคโนโลยีทางการศึกษาครอบคลุมองค์ประกอบ  3  ประการ คือ  วัสดุ  อุปกรณ์  และวิธีการ

              สารานุกรมเอ็นคาร์ทา (Encarta 1999) ได้ให้ที่มาและความหมายของคำว่า เทคโนโลยี (Technology) ไว้ว่า Technology เป็นคำที่มาจากภาษากรีก 2 คำรวมกัน คือ Tekhne หมายถึง ศิลป หรืองานช่างฝีมือ (art of craft) และ logia หมายถึง สาขาวิชาของการศึกษา (art of study) ดังนั้นถ้าจะแปลตามตัวแล้ว เทคโนโลยี จึงหมายถึง การศึกษาหรือศาสตร์ของงานช่างฝีมือ

           พจนานุกรมเว็บสเทอร์ (Websters 1994) ได้ให้ความหมายของคำว่า เทคโนโลยี ไว้ดังนี้  
ก. การใช้ทางวิทยาศาสร์ โดยเฉพาะอย่างยิ่งเพื่อวัตถุประสงค์ทางด้านอุตสาหกรรมและพานิชกรรม
 ข. องค์รวมทั้งหมดของวิธีการและวัสดุที่ใช้เพื่อบรรลุตามวัตถุประสงค์ที่ตั้งไว้ 2 องค์ความรู้ที่มีอยู่ในอารยธรรมเพื่อใช้ในการเพิ่มพูน ฝึกหัดด้านศิลปะและทักษะความชำนาญ เพื่อให้ได้มาซึ่งวัสดุ

 ครรชิต มาลัยวงศ์ (2539) ได้ให้รายละเอียดของคำว่าเทคโนโลยีหมายถึง

1.       องค์ความรู้ด้านวิทยาศาสตร์ประยุกต์

2.       การประยุกต์วิทยาศาสตร์

3.       วัสดุ เครื่องยนต์กลไก เครื่องมือ

4.       กรรมวิธี และวิธีดำเนินงานที่เกี่ยวกับวิทยาศาสตร์ประยุกต์

5.       ศิลปะ และทักษะในการจำแนกและรวบรวมวัสดุ

    สรุป เทคโนโลยีทางการศึกษา หมายถึง การนำความรู้ แนวคิด กระบวนการและผลผลิตทางวิทยาศาสตร์มาใช้ร่วมกันอย่างมีระบบ เพื่อแก้ปัญหาและพัฒนาการศึกษาให้ก้าวหน้าไปอย่างมีประสิทธิภาพ

เทคโนโลยีสารสนเทศเพื่อการศึกษา

          เทคโนโลยีTechnology หมายถึงการนำเอาความรู้จากวิทยาศาสตร์ธรรมชาติ และสิ่งแวดล้อมมาประยุกต์เข้าด้วยกันเพื่อให้สิ่งต่างๆมีประโยชน์ในทางการปฏิบัติและการอุตสาหกรรม

        เทคโนโลยีสารสนเทศ  Information   Technology   หมายถึง  เทคโนโลยีที่มีความเกี่ยวข้องกับการวิเคราะห์ข้อมูลและประมวลผลสารสนเทศทำให้สารสนเทศนั้นมีประโยชน์และสามารถใช้งานได้หลากหลายมากขึ้น

การใช้เทคโนโลยีสารสนเทศในอนาคต

               1.  ด้านการติดต่อสื่อสาร  มนุษย์สามารถติดต่อสื่อสารกันได้อย่างไม่มีอุปสรรค  ดังคำที่ว่า  "โลกไร้พรหมแดน"

               2.  ด้านการศึกษา  นักเรียนนักศึกษาในอนาคตมีแนวโน้มที่จะเรียนอยู่ที่บ้านไม่ต้องมาโรงเรียนใช้วิธีการเรียนทางไกลโดยเรียนผ่านทางอินเตอร์เน็ต

               3.  ด้านการดำเนินชีวิต    มนุษย์มีความสุขสะบายมากขึ้นการทำงานหากมีความเสี่ยงสูงก็ใช้หุ่นยนต์ทำหน้าที่แทน  การดูแลรักษาความปลอดภัยก็ใช้โปรแกรมคอดตรวจสอบให้ทั้งหมดได้

               4.  ด้านสุขภาพ  วงการแพทย์รักษาโรคได้มากขึ้น  มีระบบแพทย์ออนไลน์คอยดูแลรักษาทางอินเตอร์เน็ตได้โดยร่วมกันรักษาโรคทั่วโลกได้

               5.  ด้านการท่องเที่ยวและความบันเทิง  สามารถผ่านระบบอินเตอร์เน็ต    ทุกรูปแบบ เช่น  การจอดตั๋ว  การตรวจสอบสถานที่  การสอบถามข้อมูล  การดูหนังฟังเพลง  ตลอดจนการซื้อของไม่ต้องไปเดินซื้อตามห้างสรรพสินค้า

ผลกระทบของเทคโนโลยีสารสนเทศ

  1.  ผลกระทบต่อการศึกษา  การนำเทคโนโลยีหรือสื่อการเรียนมาใช้มากเกินไปจะเกิดปัญหาที่ชัดเจน คือ

   -  ครู กับ นักเรียนขาดความสัมพันธ์และความใกล้ชิด  ทำให้ความสำคัญของโรงเรียนและครูน้อยลง

   -  นักเรียนที่มีฐานะยากจนไม่สามารถเรียนโดยใช้สื่อเหล่านี้ได้  ทำให้เกิดการเสียโอกาสทางการศึกษาและ                             ทางสังคมที่แตกต่างกัน

 2. ผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม  เกิดปัญหาผลพิษต่อสิ่งแวดล้อมเพราะมนุษย์นำเทคโนโลยี

    ไปใช้ในทางที่ผิด  เพราะมุ่งแต่ประโยชน์ส่วนต้นเท่านั้น

 3.  ผลกระทบต่อสังคม

  -  เกิดปัญหาว่างงานเพราะเมื่อใช้เทคโนโลยีแล้วแรงงานก็ใช้น้อยลงทำให้เกิดภาวะว่างงาน

    -  การปรับตัวที่ไม่ทันกับการพัฒนาเทคโนโลยี  คนที่อายุน้อยพัฒนาตนเองได้ดีขณะที่คนอายุมากพัฒนา

        ตนเองได้น้อยและไม่ทันกับการพัฒนาเทคโนโลยี

   -  สังคมจะเป็นแบบต่างคน  ต่างอยู่  การดำเนินชีวิตจะไม่มีความสัมพันธ์กันมากนักเพราะทุกชีวิตต้อง    

       รีบเร่ง       

เทคโนโลยีทางการศึกษากับการจัดการศึกษา

        เทคโนโลยีทางการศึกษาส่งผลโดยตรงกับการจัดการศึกษา ทำให้ระบบการจัดการศึกษาเกี่ยวกับเรื่องการเรียนการสอนมีความสำคัญมากยิ่งขึ้น สนองในเรื่องความแตกต่างในระดับบุคลที่สามารถใช้เทคโนโลยีในการสืบค้นข้อมูลทางการศึกษาได้ ทั้งยังส่งผลให้มีการจัดการศึกษาที่ตั้งอยู่บนรากฐานของหลักวิธีการทางด้านวิทยาศาสตร์ที่มีการพิสูจน์ ทดลองใช้  เพื่อให้ได้มาซึ้งผลสรุปที่ถูกต้องและได้ผลจริง เพื่อให้เกิดความเสมอภาคทางการศึกษา  สามารถที่จะเรียนรู้และสืบค้น ข้อมูลทางการศึกษาได้ง่าย และสดวกมากยิ่งขึ้น  ทำให้ผู้ที่ทำการศึกษากระตือรือร้นที่จะทำการศึกษาให้ได้มาซึ้งความรู้และความถูกต้องและแท้จริง

ประโยชน์เทคโนโลยีทางการศึกษากับการจัดการศึกษา

1.     สามารถทำให้การเรียนการสอนการจัดการศึกษามีความหมายมากขึ้น

2.     สามารถสนองเรื่องความแตกต่างแต่ละบุคคลได้

3.     สามารถทำให้การจักการศึกษาตั้งอยู่บนรากฐานของวิธีการทางวิทยาศาสตร์

4.     ช่วยให้การศึกษามีพลังมากขึ้น

5.     สามารถทำให้การเรียนรู้อยู่แค่เอื้อม

6.     ทำให้เกิดความเสมอภาคทางการศึกษา

 นวัตกรรมเทคโนโลยีทางการศึกษา

              นวัตกรรมเทคโนโลยีทางการศึกษา  หมายถึง  การนำความก้าวหน้าของวิทยาศาสตร์เทคโนโลยี ทั้งวัสดุ อุปกรณ์เครื่องมือเครื่องจักรกลไก และเทคนิควิธีการต่างๆ มาใช้ประกอบการจัดกิจกรรมการเรียนการสอน เพื่อมุ่งหวังให้การเรียนการสอนเกิดประสิทธิผลสูงสุดต่อผู้เรียน

เป้าหมายของนวัตกรรมเทคโนโลยีการศึกษา    

      1. การ ขยายพิสัยของทรัพยากรของการเรียนรู้ กล่าวคือ ต้องการให้ผู้เรียนมีโอกาสเรียนจากแหล่งความรู้ที่กว้างขวางออกไปอีก แหล่งทรัพยากรการเรียนรู้ครอบคลุมถึงเรื่องต่างๆ

      2. การ เน้นการเรียนรู้แบบเอกัตบุคคล คือ การคิด หาวิธีนำเอาระบบการเรียนแบบตัวต่อตัวมาใช้ โดยใช้‘แบบเรียนโปรแกรม’ ซึ่ง ทำหน้าที่สอน ซึ่งเหมือนกับครูมาสอน

      3. การ ใช้วิธีวิเคราะห์ระบบในการศึกษา การใช้วิธีระบบ ในการปฏิบัติหรือแก้ปัญหา เป็นวิธีการที่เป็นวิทยาศาสตร์ที่เชื่อถือได้ว่าจะสามารถแก้ปัญหา หรือช่วยให้งานบรรลุเป้าหมายได้       

      4. พัฒนา เครื่องมือ-วัสดุอุปกรณ์ทางการศึกษา วัสดุและเครื่องมือต่าง ๆ ที่ใช้ในการศึกษา หรือการเรียนการสอนปัจจุบันจะต้องมีการพัฒนา ให้มีศักยภาพ หรือขีดความสามารถในการทำงานให้สูงยิ่งขึ้นไปอีก

ตัวอย่างนวัตกรรมเทคโนโลยีทางการศึกษา

1. หนังสือการ์ตูนประกอบเสียงดนตรี

2. การเรียนรู้โดยอาศัยแหล่งเรียนรู้เป็นฐาน RBL

3. บทเรียนคอมพิวเตอร์ช่วยสอน

4. การเรียนแบบ มัลติมีเดีย

5. การใช้เกมคอมพิวเตอร์ในการสอน

6. บทเรียนบนเครือค่ายอินเตอร์เน็ต

ประโยชน์ของนวัตกรรมเทคโนโลยีทางการศึกษา

1. ช่วยให้ผู้เรียนเรียนรู้ได้เร็วขึ้น

2. ช่วยให้ผู้เรียนเข้าใจบทเรียนเป็นรูปธรรม

3. ช่วยให้บรรยากาศการเรียนรู้สนุกสนาน

4. ช่วยให้บทเรียนน่าสนใจ

5. ช่วยลดเวลาในการสอน

6. ช่วยประหยัดค่าใช้จ่าย

ความสัมพันธ์ระหว่างเทคโนโลยีกับนวัตกรรม

คำว่า นวัตกรรม เป็นคำที่ใช้ควบคู่กับ เทคโนโลยี เสมอๆ ในภาษาอังกฤษใช้คำว่า Innotech ความจริงแล้วนวัตกรรมและเทคโนโลยีนั้นมีความสัมพันธ์กันอย่างใกล้ชิดเนื่องจากนวัตกรรมเป็นเรื่องของการคิดค้นหรือการกระทำใหม่ ๆเพื่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในทางที่ดีขึ้นซึ่งอาจจะอยู่ในขั้นของการเสนอความคิดหรือในขั้นของการทดลองอยู่ก็ได้ ยังไม่เป็นที่คุ้นเคยของสังคม ส่วนเทคโนโลยีนั้นมุ่งไปที่การนำสิ่งต่าง ๆรวมทั้งวิธีการเข้ามาประยุกต์ใช้กับการทำงาน หรือแก้ปัญหาให้มีประสิทธิภาพมากที่สุด ถ้าหากพิจารณาว่านวัตกรรมหรือสิ่งที่เกิดขึ้นใหม่นี้น่าจะนำมาใช้ การนำเอานวัตกรรมเข้ามาใช้นี้ ก็จัดได้ว่าเป็นเทคโนโลยีด้วย และในการใช้เทคโนโลยีนี้ถ้าเราทำให้เกิดวิธีการหรือสิ่งใหม่ ๆ ขึ้น สิ่งนั้นก็เรียกว่าเป็นนวัตกรรม เราจึงมักเห็นคำ นวัตกรรมและเทคโนโลยี อยู่ควบคู่กันเสมอ

สารสนเทศ

         สารสนเทศ (Information) หมายถึง ข้อมูลต่างๆ ที่ได้ผ่านการเปลี่ยนแปลงหรือมี การประมวลหรือวิเคราะห์ผลสรุปด้วยวิธีการต่างๆ ให้อยู่ในรูปแบบที่มีความสัมพันธ์กัน มีความหมาย มีคุณค่าเพิ่มขึ้นและมีวัตถุประสงค์ในการใช้งาน สามารถนำไปใช้ประโยชน์ได้

ประโยชน์ของสารสนเทศ

   1. ให้ความรู้ทำให้เกิดความคิดและความเข้าใจ

   2. ใช้ในการวางแผนการบริหารงาน

   3. ใช้ประกอบการตัดสินใจ

   4. ใช้ในการควบคุมสถานการณ์ หรือเหตุการณ์ที่จะเกิดขึ้น

   5. เพื่อให้การบริหารงานมีระบบ ลดความซ้ำซ้อน

แนวทางในการจัดทำระบบสารสนเทศ

   1. การเก็บรวบรวมข้อมูล

   2. การตรวจสอบข้อมูล

   3. การประมวลผล

   4. การจัดเก็บข้อมูล

   5. การวิเคราะห์

   6. การนำไปใช้